BLOG

De derde bijeenkomst van mini MADE stond in het teken van het onzichtbare zichtbaar maken. Dat klinkt nogal cryptisch en behoeft ook wel enige toelichting. Wat een stad een stad maakt, is voor bezoekers datgene wat goed zichtbaar en vindbaar is. Maar voor bewoners en ondernemers is het meer dan dat. Dan moet je dieper gaan, in de haarvaten en vezels van de stad. Want wat een stad bijzonder maakt, is juist vaak niet direct zichtbaar. Zo kon het dus zijn dat in deze groep van ruim 30 mensen – die zich toch liefhebbers van Eindhoven noemen – er mensen waren die nu hun eerste stappen in het gebouw van het collectief ‘De Sociale Dienst’ zetten aan de Deken van Somerenstraat. We zijn te gast bij Piet Bergman, voor velen beter bekend als Friet van Piet. Niet alleen stelt hij zijn ruimte beschikbaar, maar hij is gastheer, kok en hij vertelt een positief kritisch verhaal over zijn eigen geschiedenis. Als een theatermaker brengt hij zijn verhaal door het ontbrekende bovenpaneel van een deur, alsof hij dan nog altijd de pannen in de gaten kan houden. Collectieven van kunstenaars, waar hij ook regelmatig aan deelnam, vinden hun plekken in de verlaten gebouwen in de stad. Vroeger uit de kraakbeweging, tegenwoordig eerder anti-kraak. Je was een nomade van de stad, telkens net voor de ontwikkelingen van de stad uit. Je zorgde er mede voor dat een plek tot leven kwam en als het te gelde gemaakt kon worden, schoof jij weer naar een nieuwe plek. Na allerlei omzwervingen hier dus nu in het gebouw van de voormalige sociale dienst, waar mensen hun uitkering mochten ontvangen. Maar ook dit is een tijdelijke plek. Na al die jaren van omzwervingen, van intuïtief, naïef en anarchistisch handelen, vraagt hij zich nu wat de volgende stap zal zijn. Zijn er nieuwe plekken voor mensen zoals hij, waar kleur aan de stad kan worden gegeven en waar men niet meer verwacht dat je iets doet voor maar een hele kleine vergoeding?

Na een heerlijk bord vol hutspot, zuurkoolstamp, bockworst uit Duitsland en een salade, is het tijd voor de spreker van de avond, Saksia Beer van Transformcity. Zij deelt in haar verhaal de ervaringen die zij heeft opgedaan in Amstel3, in Amsterdam Zuid Oost. We staan nu voor vele transities en die vragen erom dat we allemaal in actie komen. We moeten van plekken van consumptie plekken van productie maken. Er ligt zoveel onbenut potentieel, zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde. Amstel3 was toen zij het Glamourmanifest opstelde, nu bijna 10 jaar geleden, een vreselijk gebied. Uitsluitend kantoorgebouwen, 30% leegstand, door de crisis werd het masterplan opzij gelegd en hoe moest het verder? Wat haar verbaasde, is dat niemand daar wakker van lag. Mensen liepen van het station (metro en trein) naar de kantoren en aan het einde van de dag weer terug. Wat een treurigheid.  Initiatieven van kleine ondernemers vonden geen gehoor. Receptionistes van kantoren vertegenwoordigden huurders en geen eigenaren. Dat was voor Saskia een reden om partijen met elkaar in contact te laten komen. Ludieke acties en bijeenkomsten zorgden voor de basis van het platform. Maar het was een kwetsbare constructie met Saskia als enige verbindingsofficier. Dat bracht haar op het idee om het platform te digitaliseren en een stichting op te richten om het platform actief te houden.

Het platform voor Amstel@ heeft ZO!City. De plankaart vormt de basis. De plannen van de gemeente, bestemmingsplannen en allerlei andere kaders zijn ook inzichtelijk. Thema’s en subthema’s zijn terug te vinden en er is een module voor crowdfunding. Vervolgens kan iedere initiatiefnemer een profiel aanmaken en zijn vraag of aanbod melden. Zo heeft de mobiele Ching Team Home nu een plek gevonden via de eigenaren van gebouwen toen de gemeente deze functie niet toestond in de openbare ruimte. Anderhalve ton is opgehaald via crowdfunding voor een nieuw paviljoen met giften variërend van een paar tientjes tot een ketel en grote bijdragen. Het platform heet 1.300 bezoekers waarvan 80% met regelmaat terugkeren. Er zijn 100 gebruikersprofielen en 50 ideeën en projecten.

Voor Saskia tijd om afscheid te nemen van Amstel3 en het platform door te ontwikkelen met de naam Transformcity. Sloterdijk is een volgend project dat ze oppakt, in samenwerking met TU/e en Hogeschool Amsterdam en partners uit het bedrijfsleven. Transformcity levert de software als een service en men neemt lidmaatschappen af. Saskia is ervan overtuigd dat je op deze wijze democratisch aan een stad kunt bouwen; het platform biedt daarvoor het fundament. Het kan daar natuurlijk niet bij blijven; er zijn fysieke contacten nodig om initiatieven echt te laten landen.

Veel vragen natuurlijk uit het mini MADE publiek. Of het platform zichzelf in stand houdt. Dat is niet helemaal het geval. Er zijn moderatoren om het platform levendig te houden en de stichting om de vernieuwingen te blijven aandragen en te leren. Wordt het niet een platform waar tegenstanders van initiatieven verzamelen? Tot op heden is dat niet het geval en de verwachting is dat het platform het zelf corrigeert. Ook is er vraag of het niet kan worden gestuurd. Dat is eigenlijk niet nodig; met vragen kan men natuurlijk sturen. Ook is men benieuwd of het idee van een dergelijk platform, meer visueel, breder kan worden ingezet dan business to business. Kan het ook worden ingezet voor wijkvernieuwingsgebieden? Saskia geeft aan dat de bewoners van Holendrecht ook werden betrokken bij ZO!City met wekelijks spreekuur in het buurthuis. Zo is er ook een samenwerking met Woonconnect. Het biedt ook mogelijkheden voor de energietransitie, om deze op gebiedsniveau aan te kunnen pakken. Wij blijven lang met elkaar napraten. Op zoek naar mogelijkheden om het onzichtbare in de stad zichtbaar te maken en zo met elkaar te bouwen aan de stad.