Op bezoek in De Hoek

De NON-groep brengt je op plekken waar je normaal gesproken niet komt op eigen kracht. Zo zijn we naar het Musselkanaal en Delfzijl geweest en door de dorpen van de Achterhoek. Onze voorjaarsexcursie bracht ons nu naar Hoek van Holland. Marcel Korthorst is sinds acht maanden directeur-bestuurder van de woningbouwvereniging Hoek van Holland. In ‘De Hoek’ (zo zeggen ze dat daar) zijn ze bekend onder de naam ‘de woningbouw’. Niet zo vreemd dat ze bekend zijn, als je je realiseert dat deze vereniging ongeveer de helft van alle woningen in dit dorp van 10.000 inwoners in bezit heeft. Marcel neemt ons mee in de uitdagingen waar je als woningbouwverenigingen in deze plaats voor staat.

Hoek van Holland is ontstaan door de bouw van de Nieuwe Waterweg eind negentiende eeuw, de 4,3 kilometer lange verbinding van Rotterdam met de Noordzee. Op dit hoekje van Holland werden woningen voor de arbeiders gebouwd die aan de Waterweg hebben gewerkt. Sinds 1904 maakt Hoek van Holland deel uit van gemeente Rotterdam waar het 25 kilometer ten westen van ligt. De oude arbeiderswoningen zijn reeds gesloopt voor de aanleg en vrij schuttersveld van de Atlantikwall uit de Tweede Wereldoorlog. Het bezit van de woningbouwvereniging is daarom naoorlogs, op één pareltje na, een rijksmonument: de 41 woningen, 4 winkels en bibliotheek die J.J.P. Oud in 1924-27 voor de gemeente heeft ontworpen. Ik denk dat bijna iedere architectuurliefhebber de gebouwen herkent van foto’s, maar ook dat velen niet de moeite hebben genomen ze in de Hoek echt te gaan bekijken. Het project bestaat uit twee bouwblokken die met elkaar zijn verbonden door een terug liggende massa met poort. Het beeld dat iedereen kent is van de afgeronde hoeken waar de functies anders dan wonen in werden ondergebracht en de doorlopende balkons. In 1995-99 gerenoveerd en is een aantal woningen samengevoegd. In 2016-17 zijn de woningen wederom gerenoveerd.

Willem Jan Paijmans van Molenaar Architectuur neemt ons mee in de analyse van het bezit van de woningbouwvereniging. Al met al staat het bezit er niet slecht voor. De grote vraag is nu hoe de verduurzaming kan worden gerealiseerd. Maar er is nog meer. Op basis van op korte termijn verwachte lightrail verbinding met Rotterdam – een project van vele obstakels en enorme vertraging waardoor de rails er liggen en er nog niets overheen rijdt – wordt een toename van 25% van het aantal inwoners verwacht. Dan ben je namelijk op een half uur van Rotterdam en kun je nagenoeg aan het strand wonen. De opgave voor de woningbouwvereniging wordt daarmee een hele andere. Welke doelgroepen zijn er op korte en langere termijn te huisvesten in De Hoek? Er ontstaat hier een levendige discussie over, maar de tijd dringt voor het volgende programmaonderdeel.

Je bent niet in de Hoek geweest als je niet naar het strand bent geweest. We doen dat op de fiets, langs de Nieuwe Waterweg met uitzicht op de gebouwen en schoorstenen van Maasvlakte 2. We zien heel veel schepen, zowel containerschepen als de veerboten van StenaLine. Waar het strand begint, staan er houten beachvilla’s direct op het strand net voor de duinen. Deze vakantiewoningen van Landal zijn de enige woningen op het strand in Nederland die het hele jaar door kunnen worden geboekt. We zijn te gast bij Jacko Roest van KSR, ontwikkelaar van recreatievoorzieningen. Reeds in 2008 werd een prijsvraag uitgeschreven voor deze plek maar door de ontwikkeling van de Maasvlakte, de crisis, Natura2000 en vervolgens de Kustpact, kwam er niets terecht van het destijds gekozen plan. Jacko is nu al een aantal jaren doende een integraal plan te maken voor recreatiewoningen in nieuwe duinen met een hotel met voorzieningen direct naast het eindstation van de lightrail verbinding. Hij licht het Masterplan Duinpark van Dixhoorn toe. Wij zijn onder de indruk van de integrale benadering die door de samenwerking met het Waterschap, Rijkswaterstaat, gemeenten en andere stakeholders tot stand is gekomen. Het precaire evenwicht tussen recreatie, bebouwing, duinen, water en natuur en bereikbaarheid lijkt hier echt in balans te zijn. Natuurlijk geldt ook hier dat de lightrailverbinding een randvoorwaarde is voor deze ontwikkeling.

Stef Poolman van gemeente Rotterdam leek een kritischere houding van onze groep te hebben verwacht over deze ontwikkeling voor De Hoek, zo bleek na zijn presentatie. Er is ook genoeg kritisch vermogen aanwezig in de NON-groep. Maar ons inziens past naadloos in de vijf pijlers die de gemeente voor Hoek van Holland heeft opgesteld en waar badplaats op nummer één staat. Verrast waren we dat de gemeente het oostelijk gelegen kassengebied heeft aangewezen als uitbreidingslocatie om de bevolkingsgroei te kunnen opvangen. Als er toch iets duidelijk was voor ons, was dat wel het feit dat er genoeg ruimte binnen de huidige bebouwingsgrenzen aanwezig is om de groei op te vangen. Bovendien profiteren de winkels en voorzieningen van het centrum er dan ook veel meer van. Onze handen jeuken om hiermee aan de slag te gaan.

Maar we moeten verder. Hoek van Holland is ontstaan door ingenieurskunst en dat is er nog altijd, nu in de vorm van de Maeslantkering. Peter Persoon van RWS, echte Hoekenees, ontvangt ons op het Keringhuis, publiekscentrum Water. De Maeslantkering maakt in 1997 het grote project van de Deltawerken af. Een ingenieus systeem van scharnierende deuren die – door water in te laten – zinken en daarmee bescherming bieden aan stormvloeden. Het is nog niet nodig geweest om deze te gebruiken, hoewel zo rond Sinterklaas 2013 het erop leek alsof dit plaats zou gaan vinden. Het is wel twee keer gesloten als test, een zogenaamde verificatiesluiting. Het centrum geeft veel achtergrondinformatie over de relatie van Nederland en water en hoe we daar al die eeuwen mee omgaan. Buiten kunnen we naast een van de sluisdeuren staan en realiseer we ons dat zo’n ‘deur’ net zo groot is als de Eiffeltoren.

Vol van alle indrukken van de dag, wandelen we langs het strand en het strandhuisje van Rien naar de Zeetoren waar PLSTK Café sinds kort is geopend. Plastic vrij en met een glaasje in de hand kijken we uit over de duinen, uit de wind en in de zon zien we aan de horizon de grote schepen varen. Terwijl de zon het laatste daglicht wegdrukt, weten we dat we nu met recht kunnen zeggen: wij waren in De Hoek.

deze column is gepubliceerd op

Delen: