BLOG

De NON-groep is een groep mensen met een hart voor de volkshuisvestelijke opgave. Divers van samenstelling en achtergrond. Als we aan derden uitleggen wie en wat we zijn, dan noemen we ons een intervisiegroep. Dat klinkt, bij nader inzien, wel heel afstandelijk en dat is het niet. We praten elkaar bij over het werk, over wat ons bezighoudt en hoe het met ons gaat. De anderen reflecteren hierop en geven advies. Maar daar blijft het niet bij. We gaan twee keer per jaar met elkaar op stap, vaak in het werkgebied van een van de leden. Dat doen we voor de inspiratie en ook hier vindt een reflectie plaats. Dit najaar vond de reflectie en inspiratie plaats in Eindhoven bij de Dutch Design Week. Dit is een jaarlijks event waar 2600 designers laten zien waar ze mee bezig zijn en vorig jaar trok dit event 350.000 bezoekers in negen dagen. Om niet te ‘verdwalen’ in het overweldigende aanbod, hebben we Cindy van den Bremen (met eigen bureau en werkzaam bij ZET) gevraagd voor ons te scouten en een programma voor ons te samen te stellen.

Het thema voor onze excursie is social design. Maar wat is dat nou eigenlijk? Eefje Ernst, collega van Cindy, geeft ons een minicollege hierover in de ruimte van de ‘buren’, Etenswaar. Bij social design gaat het erom dat ontwerpers zich buigen over maatschappelijke vraagstukken, ontwerpend nadenken. Zij beginnen met een oervraag en werken dat langzaam verder uit. Ze zoeken de mensen die zij bij het vraagstuk nodig hebben en proberen te komen tot een prototype dat kan worden getest. Dan volgt de proof of the pudding en kunnen ze zien of het prototype aan de vraagstelling beantwoordt. Daarbij volgt ook de test of er niet meer achter de vraag zat. Wat je je daarbij voor ogen moet houden, is dat ontwerpers geen experts zijn, maar dat het mensen zijn die creatief zijn en zich senang voelen in een dergelijk ontwerpproces. Zoals Eefje het zo mooi verwoordde: ‘ontwerpers zijn net eenden. Ze lopen, zwemmen en vliegen maar kunnen dat allemaal niet erg goed.’. Complexe uitdagingen met een grote diversiteit aan stakeholders die vragen om co-creatie of participatie lenen zich goed voor social design. Na dit minicollege gaan wij dat aan den lijve ervaren.

Onze tour start bij de Graduation Show van de afgestudeerden van de Design Academy Eindhoven op het Campina terrein in Eindhoven. We lopen achter Cindy aan om niet alleen naar een aantal social design projecten te kijken maar ook om de masters te spreken. Zo gaan we van het verhaal van wie de openbare ruimte nu eigenlijk is, naar hoe je emotionele waarden van een stad in beeld kan brengen, hoe je spelenderwijs de taak van de bijen over kan nemen voor de bestuiving van de bloemen naar broodje poep (jouw ontlasting is geld waard). Bijzondere aandacht voor de Social Design Talent 2019: Cécile Espinasse met haar project AvantGardeners, oftewel de Buurtuinier. Door in de buurt te gaan wonen, is zij zich gaan verdiepen in het werk van de mensen die de openbare ruimte onderhouden (werkzaam bij Ergon). Zij leerde van hen het vak en hoe alle planten heten, waar je ze voor kunt gebruiken, maar kwam erachter dat deze mensen zich alleen maar moesten houden aan het handboek voor de ruimtelijke inrichting. Dat gaat voorbij aan de kennis van deze mensen, maakt het werk zielloos en levert niet het mooiste resultaat op. Door haar project Buurtuinier (met herkenbare vestjes) wil zij daar verandering in brengen.

We fietsen snel door naar De Huiskamer aan de Lichtstaat in centrum Eindhoven. Voor mensen die nog geen recht hebben op een verblijfsvergunning biedt De Huiskamer een veilige plek, zo vertelt Jeanne van Beers. Zij is jongerenwerker in hart en nieren. De Huiskamer biedt dagopvang, sportfaciliteiten, onderwijs en geeft de vluchtelingen de kans om een vak te leren. Dat gebeurt veel in samenwerking met designers. Door de taal te spreken en een vak uit te oefenen, worden de kansen voor deze groep vergroot om na het verkrijgen van de verblijfsvergunning een volwaardige plaats te vinden in onze maatschappij. We kijken verrast naar de eigen projecten zoals parfum van de wereld, de refucycles, sierraden van fietskettingen, prachtige kleding, houten meubels en speelgoed. Wij mogen met deze mensen genieten van de lunch, een heerlijke pittige Marokkaanse soep.

Naar Strijp S, kloppend hart van DDW. Bij Yksi krijgen we een toelichting over de IBA (Internationale Bau Ausstellung) Parkstad en een inkijk in een van de experimenten die daarvoor is geïnitieerd: Super Local door Heemwonen. Martijn Segers vertelt dat juist in een gebied met krimp (we hebben te weinig mensen) er een grote kans ligt voor corporaties om meer te doen met de materialen van hun te slopen bezit. Heemwonen grijpt deze kans voor experimenten aan door delen uit een galerijflat te slopen en hier een drietal grondgebonden woningen mee te maken. Het worden op termijn shortstay woningen, dus iedereen kan na realisatie de kans grijpen om zo circulair mogelijk te wonen. De opgedane kennis wordt in ‘nieuwe’ grondgebonden woningen toegepast. Via de Bio Based Camp treffen we de Embassy of Security, de samenwerking tussen politie en designers. Kan de ‘werkwijze’ van dealers in drugs worden gebruikt als een spannende manier om een nieuwe kledinglijn op de markt te brengen? En kun je door mensen te wijzen op het vervuilende effect van drugs op het milieu (denk alleen al aan afvalwater) mensen weerhouden drugs te gebruiken? Het is in ieder geval de moeite van het proberen waard.

Het onzichtbare zichtbaar maken, is een rode draad bij social design. Wist jij dat je met het akkoord gaan van de cookies bij een website in 0.0146 seconde een akkoord geeft op 835 privacy statements? Als je dat uitprint, heb je een boek van bijna 1000 bladzijden. Als je dat door wil lezen, dan is de DDW te kort. Dat wordt bewezen om bezoekers ieder 12 minuten de voorwaarden te laten lezen en deze op te nemen. Ze waren nog niet op een zesde van het boek.

Onze tour was niet nog klaar, ook nog naar het Klokgebouw en naar het afstudeerwerk van de masters van de TU/e op Strijp T. Teveel om op te noemen. Wat je bij blijft van zo’n dag? Het enthousiasme, de energie en de intrinsieke motivatie van al die designers om het goed te doen voor mensen en het voortbestaan van de aarde. En ze maken duidelijk dat we dit nu moeten doen. Zoals een van de leden van de NON-groep het zo treffend verwoordde ‘Dit geeft je veel vertrouwen voor de toekomst.’