BLOG

Het is voorjaar, de eerste bloeiende bomen zijn de bloesems al kwijt. Lammetjes in de weide. Het is een periode die in het teken staat van de natuur. Wat doen wij in wereld van vastgoed in deze tijd?

Wij zijn eigenlijk een beetje in paniek. Er waren al klimaatambities voor 2020, 2030 en 2050. We blijken helemaal niet voldoende ons best te doen om deze resultaten te halen, de 26^e positie van de wereld. Dit leidt tot een stortvloed van studies vanuit alle windrichtingen. Corporaties kregen de routekaart die hen de helpende hand zou moeten bieden. NOM en BENG komen in elke discussie voor. Maar wees nou eerlijk, hoe kan een ambitie met ‘bijna’ beginnen. In de nationale ruimtelijke verkenning “Klimaat, Energie en Ruimte” dat in opdracht van de ministeries van EZK, I&W en BZK is uitgevoerd door een collectief van ruimtelijke ontwerp- en adviesbureaus, zien we dat we nauwelijks op het goede pad zijn. De ministeries hebben bij deze verkenning samengewerkt met 100 professionals om afwegings- en beslisinformatie voor twee beleidstrajecten te vergaren; voor de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en de uitwerking Energieagenda. Maar daar gaan we weer, beleidsstukken. We moeten nu toch ook al iets kunnen doen. Ik vrees dat wij daardoor zo’n achterstand hebben opgelopen in het realiseren van ambities. Wij zijn te goed in het schrijven van stukken, niet in het tot uitvoering brengen. We zijn bang het verkeerde te doen. ‘Prutsenderwijs’ noemt Jan Jonker het, hoogleraar duurzaam ondernemen aan de Radboud Universiteit. Laten wij ons aanleren om tegelijkertijd met het beschrijven van onze ambities, uit de startblokken te komen.

Waar te beginnen? Jan Jonker stelt dat we moeten beginnen met energieverlies. Een derde van de energie raakt verloren onderweg; als je dat weet aan te pakken maak je al een grote stap. Berekeningen laten zien dat we 5.500 km2 zonnepanelen kunnen plaatsen; we hebben 0,22% van deze hoeveelheid gerealiseerd. Als we 5,5% van dat aantal realiseren, hebben we voldoende voor 75% van onze energieverbruik. De berekeningen laten zien dat als wij in het tempo doorgaan wat wij nu hebben voor het verduurzamen van de hele woningvoorraad, dat we dan tot 2350 bezig zijn in plaats van 2050 om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Maar waar liggen de oplossingen?

De oplossingen liggen niet bij het individu en ook niet bij de instituties, ze liggen bij de collectieven, de coöperaties. ‘Intellectuele gecombineerde projecten’ in de termen van Jan Jonker. We zijn toe aan een systeemverandering. Laten we ook eerlijk zijn, de her en der geplaatste zonnepanelen op de individuele verdienen geen schoonheidsprijs. Zeker niet bij monumentale gebouwen. En het is toch ook niet eerlijk dat je geen zonnepanelen kunt plaatsen als je dak toevallig niet gunstig is gelegen. In de visie van Jan Jonker ben je straks als individu lid van een aantal coöperaties, telkens verschillend van samenstelling. Voor de zonnepanelen bij de ene coöperatie, voor windmolens bij een andere coöperatie en voor zorg weer een andere. Hij noemt dit burgergedreven businessmodellen. Joost Beunderman beschreef dit al in het Compendium for the Civic Economy in mei 2011, zeg maar burger economie. De ultieme vorm van een participatiemaatschappij.

Nu minister Wiebes plotseling de urgentie heeft opgevoerd door te melden dat we direct van het gas af moeten, moeten we niet vervallen in de bekende ‘ja maar’ en ook niet in het schrijven van aangepaste beleidsstukken. De burger is aan zet, niet alleen maar met elkaar maar ook met de bedrijven. Dat is wennen voor ons allemaal. Maar als je de voorbeelden leest die al op deze manier werken, dan kun je alleen constateren dat het wel kan. Dus laten we onze voorjaarsmoed en -energie hierin steken. Met elkaar gaan we veel verder komen.

gepubliceerd in Renda

MOOC Jan Jonker